Trung Quốc đang bước vào giai đoạn sản xuất mới với "nhà máy trong bóng tối", khi mọi công việc đều tự động hóa, không cần ánh đèn.
 
中国正迈入“黑灯工厂”的新阶段，所有的生产流程全自动化，已经无需开灯了。
 
Năm 2023, xiaomi công bố tổ hợp sản xuất 81.000 mét vuông, tương đương 11 sân bóng đá, hoạt động 24/7, không một bóng người, không đèn, không nghỉ và không thay ca. Nhà máy trị giá 330 triệu USD này là một phần của Nền tảng sản xuất siêu thông minh HyperIMP - hệ sinh thái hỗ trợ bởi AI, nơi máy móc không chỉ làm theo lệnh mà còn suy nghĩ, thích nghi và tối ưu hóa.
 
2023年，小米宣布启用一座占地8.1万平方米（相当于11个足球场）的智能工厂，实现24小时无人值守、无照明、无间断、无换班的全自动化生产。这座耗资3.3亿美元的工厂是“超智能制造系统”HyperIMP的一部分——该系统是由人工智能支持的，其控制的机器人不仅能执行指令，还能自主思考、适应和持续进行优化。
 
Kể từ đó, xiaomi liên tục cải tiến nhà máy. Giữa năm ngoái, công ty Trung Quốc cho biết hệ thống sẽ tự động sản xuất 10 triệu smartphone cao cấp mỗi năm. "Có 11 dây chuyền sản xuất. 100% quy trình chủ chốt đều tự động. Chúng tôi phát triển toàn bộ phần mềm sản xuất để đạt được điều này", CEO Lei Jun nói trong video đăng trên mạng xã hội.
 
此后小米对该工厂不断进行了升级。去年年中，这家中国公司宣布该系统每年可自动生产1000万台高端智能手机。"11条生产线全部实现了核心工序100%自动化，我们自主开发了全套的生产软件来实现这一目标。"雷军在社交媒体的视频中介绍。
 
Theo Interesting Engineering, xiaomi còn một siêu nhà máy khác rộng 720.000 m2 dùng cho sản xuất ôtô điện. Tọa lạc tại Khu phát triển kinh tế - công nghệ Bắc Kinh, nhà máy có tỷ lệ tự động hóa 91%, trong đó quy trình chính như đúc khuôn quy mô lớn đạt tỷ lệ 100%. Hơn 700 robot làm việc liên tục, thực hiện đa nhiệm vụ từ hàn, sơn đến lắp ráp và kiểm tra chất lượng.
 
据Interesting Engineering网站报道，小米还有一座72万平方米的超级工厂用于生产电动汽车。该工厂位于北京经济技术开发区，自动化率达91%，核心工序如大型压铸已实现100%自动化。700多台机器人不间断的进行作业，完成从焊接、喷涂、装配到质检等全部的流程。
 
Hai nhà máy xiaomi chỉ là một phần nhỏ trong làn sóng nhà máy trong bóng tối (Dark Factory), hay nhà máy tắt đèn (Lights-out Factory). Theo định nghĩa của Siemens, đây là những tổ hợp trang bị hệ thống tự động, thông qua phần mềm quản lý hoạt động sản xuất (MOM) để thực hiện nhiệm vụ mà không cần sự can thiệp của con người. MOM có thể điều phối, cung cấp số liệu quy trình sản xuất tự động để con người giám sát, nhận cảnh báo hoặc can thiệp bổ sung nếu xảy ra sự cố.
 
小米的这两座工厂只是中国“黑灯工厂”浪潮的缩影。西门子将其定义为：通过制造运营管理软件（MOM）实现全流程自动化的综合体，无需人工干预。MOM可实时对生产流程进行调配，人类仅需进行监控或处理突发情况。
 
Những nhà máy dạng này phụ thuộc nhiều vào robot và hệ thống trí tuệ nhân tạo. Chẳng hạn, HyperIMP của xiaomi có thể thực hiện việc giám sát thời gian thực bằng cách liên tục truyền dữ liệu vận hành đến máy chủ; phân tích và dự đoán, trong đó AI xác định điểm bất thường trước khi chúng trở thành vấn đề, hay tự động sửa các lỗi nhỏ, sự cố cảm biến. Nói cách khác, không chỉ điều khiển robot lắp ráp, HyperIMP còn "dạy" robot cách "làm việc" như một kỹ sư.
 
这类工厂高度依赖机器人和人工智能系统。以小米的HyperIMP系统为例：通过实时传输数据至服务器实现流程监控；人工智能能在故障发生前进行预测分析，并自动修复微小的故障。换言之，该系统不仅能操控机器人进行组装，更能像工程师一样"教会"机器人进行检修。
 
Với quy trình hoàn toàn tự động, Dark Factory loại bỏ nhu cầu về cơ sở hạ tầng phục vụ con người, như chiếu sáng, sưởi ấm, điều hòa không khí, phòng giải lao, căng-tin và các tiện nghi khác cho công nhân. Trong khi nhà máy truyền thống cần cơ sở hạ tầng rộng lớn để hỗ trợ sự thoải mái và an toàn cho công nhân, Dark Factory tập trung tối ưu hóa hoàn toàn về hiệu quả và độ chính xác của sản xuất.
 
全自动化消除了对人类基础设施的需求——包括照明、供暖、空调、休息室、食堂等设施。传统工厂需大量的空间以保障工人的安全和让工人过得更加舒适，而黑灯工厂则完全致力于提高生产效率。
 
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), việc không còn yếu tố "lấy con người làm trung tâm" của Dark Factory giúp giảm 15-20% mức tiêu thụ năng lượng, vì hệ thống chiếu sáng, sưởi ấm và thông gió không cần thiết. Trong khi đó, kiểm soát chất lượng được cải thiện trong môi trường tối, với các hệ thống bằng AI đạt độ chính xác nhất quán vượt khả năng của con người.
 
国际能源署（IEA）指出，因为无需照明、供暖和通风系统，这种"去中心化"的模式可降低15-20%的能耗。而且即使是在黑暗的环境中，人工智能的质检系统的精准度也远超人类。
 
Trước đây, Dark Factory được đánh giá chỉ áp dụng ở quy mô nhỏ, còn nhà máy lớn sẽ theo mô hình "thưa đèn", tức tắt/bật đèn tại khu vực chỉ định. Tuy nhiên, với sự phát triển của tự động hóa và AI, các tổ hợp giờ đây dễ triển khai mô hình mới hơn bao giờ hết, và Trung Quốc đang tiên phong.
 
过去黑灯工厂被认为只能用于小规模的生产，而大型工厂则采用的是“稀疏照明”的模式。而如今借助自动化与人工智能，中国正引领这场变革浪潮。
 
Việc xây dựng nền tảng robot từ cách đây một thập kỷ giúp Trung Quốc dẫn đầu về Dark Factory. Năm 2015, sáng kiến "Made in China 2025" được đưa ra, nhấn mạnh vào robot, AI và nhà máy thông minh.
 
中国从十年前就开始布局的机器人产业为其奠定了优势。中国在2015年提出的"中国制造2025"战略重点发展的就是机器人、人工智能和智能工厂。
 
Các số liệu cho thấy sáng kiến đem lại kết quả khả quan. Liên đoàn Robot Quốc tế (IFR) cho biết Trung Quốc đã lắp đặt 290.367 robot công nghiệp năm 2022, chiếm 52% tổng robot trên toàn thế giới, vượt cả Mỹ và Nhật Bản cộng lại. Mật độ robot của Trung Quốc đạt 392 (chỉ số robot trên 10.000 công nhân sản xuất), vượt mức trung Bình toàn cầu là 141. Năm 2024, chỉ số này của Trung Quốc đạt 470, đứng thứ ba sau Hàn Quốc và Singapore.
 
国际机器人联合会（IFR）的数据显示，2022年中国部署了29万台工业机器人，占全球的52%，超过美日的总和；中国的机器人密度（每万名工人拥有机器人的数量）从141台提升到了2022年的392台，而在2024年达到了470台，仅次于韩国和新加坡。
 
Trong khi đó, các hệ thống cảm biến tiên tiến cung cấp "giác quan" cho Dark Factory, kết hợp công nghệ thị giác máy tính, phát hiện hồng ngoại, Lidar và các công nghệ khác cho phép máy móc nhận biết môi trường xung quanh và thực hiện nhiệm vụ chính xác trong bóng tối.
 
先进的传感器（机器视觉、红外感知、激光雷达等）赋予了机器人“感知”的能力，使其能在黑暗中精准的进行作业。
 
Không chỉ phần cứng, Trung Quốc cũng đẩy mạnh phần mềm AI chuyên biệt cho tự động hóa - bộ não của Dark Factory. Theo tổ chức Foreign Affairs Forum (FAF), nhiều doanh nghiệp Trung Quốc những năm qua liên tục cải tiến trí tuệ nhân tạo phục vụ nhà máy. Các thuật toán học máy liên tục phân tích dữ liệu sản xuất để xác định các điểm kém hiệu quả và tối ưu hóa hoạt động.
 
而在软件层面，中国持续的研发专门用于自动化的人工智能算法。据Foreign Affairs Forum（FAF）报道，多年来，许多中国的企业一直在不断对其的人工智能算法进行改进。使得该算法能不断的分析生产数据，以找到效率低下之处并进行优化。
 
Nhiều công ty áp dụng "nhà máy trong bóng tối" đang thành công ở mức độ nhất định. Theo China Daily, Changying Precision Technology Company (CPTC), công ty công nghệ tiên phong về tự động, thay thế 90% lực lượng lao động bằng hệ thống tự động. MEGVII Technology, startup phát triển mô hình "xưởng tối" thông minh ở Chiết Giang để tăng hiệu suất và làm việc 24/24, hiện áp dụng cho một công ty về sản xuất động cơ. Nhà sản xuất thiết bị gia dụng Gree Electric Appliances hợp tác với China Unicom và Huawei chuyển đổi nhà máy Gaolan ở Chu Hải thành nơi được mô tả là "nhà máy 5.5G tắt đèn lớn nhất thế giới", cho mức tăng hiệu suất sản xuất lên 86%.
 
许多建立了“黑灯工厂”的企业都取得了一些成功。据《中国日报》报道，长盈精密（CPTC）已用自动化系统取代了90%的劳动力；浙江初创公司旷视科技推出了一种智能“黑暗工厂”的模式，以提高效率并实现全天候工作，目前正将其应用于一家发动机制造公司。家电制造商格力电器与中国联通和华为进行合作，将其位于珠海的高栏港工厂改造成其所称的“全球最大的5.5G黑灯工厂”，生产效率提高了86%。
 
Một số trường hợp khác có tập đoàn Baogang sử dụng robot để tách xỉ khỏi thép nóng chảy, tiết kiệm gần 100.000 USD mỗi năm. Viện Động cơ Hàng không Vũ trụ Tây An áp dụng một số "công xưởng tối" tự động để đẩy nhanh sản xuất linh kiện đánh lửa cho tên lửa trong 24 tiếng.
 
而在其他例子中，包钢集团利用机器人从钢水中分离炉渣，每年节省了近10万美元。西安航天动力测控技术研究所利用自动化“黑灯工厂”实现了火箭点火部件24小时不间断的生产。
 
Mô hình Dark Factory được đánh giá tích cực, khi có thể giảm chi phí sản xuất cũng như nhân công, qua đó tăng chất lượng, ngăn ngừa lỗi và giảm thiểu lãng phí trong quá trình sản xuất. Nó cũng giúp đẩy nhanh mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2060 của Trung Quốc.
 
黑灯工厂模式获得了积极的评价，因其能降低生产成本和人力支出，从而提升产品质量、减少生产过程中的失误并最大限度的减少生产过程中的浪费。这一模式也有助于中国加快实现2060年碳中和的目标。
 
Tuy nhiên, việc thay thế con người bằng máy móc có thể khiến nước này dư thừa một lượng lớn lao động. Theo FAF, ngành sản xuất tại đây hiện sử dụng hơn 100 triệu lao động, và việc tự động hóa có thể đẩy nhiều người vào cảnh mất việc.
 
然而，用机器取代人类可能导致该国出现大规模的劳动力过剩。根据FAF的数据，目前中国的制造业雇佣了超过1亿名工人，而自动化的推进可能使许多人面临失业。
 
Nỗi lo của người lao động về tự động hóa thể hiện qua cuộc đình công năm 2023 tại Quảng Đông liên quan đến robot "cướp" việc, theo China Labour Bulletin. Bối cảnh kinh tế chung của Trung Quốc cho thấy những dấu hiệu căng thẳng khi ngành sản xuất phát triển. Nhiều lao động nhập cư rời bỏ nhà máy, trở về quê do cơ hội việc làm giảm sút.
 
据《中国劳工通讯》报道，2023年广东爆发的反对机器人"抢饭碗"的罢工事件，正折射出工人对自动化的担忧。当前，中国的经济环境也已显现出自动化进程加快的情况下的紧张迹象——随着自动化进程的加快，众多外来务工人员因就业机会的减少正陆续离开工厂返回老家。
 
Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi tạo ra thách thức phức tạp, khi Trung Quốc đang cố gắng cân bằng giữa tiến bộ công nghệ và sự ổn định lực lượng lao động. Việc đào tạo lại lao động đòi hỏi đầu tư đáng kể vào chương trình giáo dục, đặc biệt về AI, bảo trì robot, khoa học dữ liệu để phù hợp bối cảnh công nghiệp mới.
 
此外，转型的过程还带来了更深层的结构性挑战：中国正努力在科技进步与劳动力市场的稳定之间寻求平衡。对工人进行再培训需要巨额的教育投入，尤其是在人工智能、机器人维护和数据科学等领域，以适应新的工作环境。
 
Ngoài ra, thách thức kỹ thuật cũng tồn tại, như lỗ hổng an ninh mạng, lo ngại về độ tin cậy của hệ thống và nhu cầu về khả năng ra quyết định AI tinh vi hơn.
 
而在技术层面同样存在许多挑战：包括网络安全漏洞、系统可靠性风险，以及对更具决策能力的人工智能的需求。
 
"Nếu không có chiến lược chuyển đổi hiệu quả, tự động hóa có nguy cơ làm trầm trọng thêm bất Bình đẳng kinh tế và căng thẳng xã hội, nhất là khi công việc sản xuất biến mất nhanh hơn tốc độ xuất hiện của cơ hội mới", FAF Bình luận. "Tương lai có thể có phương pháp tiếp cận kết hợp tối ưu hơn. Các lĩnh vực đòi hỏi sự tùy chỉnh và tay nghề thủ công có thể vẫn duy trì sự tham gia đáng kể của con người, trong khi sản xuất hàng loạt sẽ do hệ thống hoàn toàn tự động đảm nhiệm".
 
FAF指出：“如果缺乏有效的转型战略，自动化可能会加剧经济的不平等和社会矛盾，尤其是当传统工作岗位消失的速度快于新工作岗位出现的速度时。”未来或许会出现更理想的解决方案，比如采用混合模式：需要定制化和手工技艺的领域仍将保留大量的人力，而标准化大批量的生产则交由全自动系统来完成。